Sapa

Het is tijd voor mijn laatste verslag van deze reis. Dit verhaal gaat over de prachtige omgeving van Sapa in het uiterste noorden van Vietnam.

Op zaterdag 20 januari hebben we met een groep toeristen onder leiding van een gids, een paar uur gewandeld naar de dorpjes Lao Chai, Ta Van en Giang Ta Chai, waarbij we in Ta Van van een lunch genoten hebben. In Giang Ta Chai werden we opgehaald met een busje dat ons terug bracht naar Sapa.

Zoals ik jullie in mijn vorige verslag al heb verteld, waren de rijstvelden niet helder groen zoals op de foto's die op internet te vinden zijn. Toch zie je her en der wel groene velden omdat sommige mensen wortel, kool en spinazie verbouwen buiten het "rijst seizoen". En ondanks de bruinige in plaats van groene rijstvelden, was het een hele mooie wandeling. Het is onvoorstelbaar hoe de mensen het voor elkaar krijgen om het land zo te bewerken dat er lagen in het landschap ontstaan waar mensen voedsel op kunnen verbouwen. Dat landschap tussen levensgrote bergen die deels in de wolken verdwijnen maakt het uitzicht bijna sprookjesachtig.

Na een goede nachtrust vandaag (zondag 21 januari) begonnen aan de tweedaagse wandeling richting plaatsjesl ten noorden van Sapa. Dit was een andere richting dan de wandeling een dag eerder. De dorpjes waar we gisteren doorheen zijn gewandeld lagen ten zuidoosten van Sapa.

Tijdens deze tweedaagse wandeling, wederom onder leiding van een lokale gids, heb ik overnacht bij een familie die ergens in de bergen woont. Het huis van de betreffende familie staat redelijk afgelegen van het dichtstbijzijnde dorp. Ik denk dat het dichtstbijzijnde dorpje voor deze mensen toch gauw op een uur lopen ligt. Het was bijzonder om een nacht door te brengen bij deze lokale bevolking.

Voordat we daar waren, hadden we echter nog een pittige wandeling van een uurtje of vier voor de boeg. Met steile bergbeklimmingen over paden van zand en grind en soms midden door het bos of over de randen van de rijstvelden (de rijstvelden zelf waren te modderig). Met "we" bedoel ik de gids en ik. Ik was de enige die deze tour voor deze dagen geboekt had, dus had ik de gids voor mij alleen. We hebben heel wat afgekletst voor zover dat mogelijk is in het gebrekkige Engels van ons beiden. Hoewel mijn Engels wat beter is dan ldat van de gids (kinderen leren de Engelse taal niet op school en als volwassene moeten de mensen het zichzelf aanleren als ze dat willen door als gids te werken), gebruik ik de Engelse taal in het dagelijks leven te weinig om een heel gesprek vloeiend in het Engels te voeren.

Wel begreep ik uit haar verhalen dat de mensen hier hard moeten werken om in hun dagelijkse levensbehoefte te voorzien, laat staan om andere dingen te doen. In al mijn reizen heb ik het nooit van zo dichtbij gezien of zo direct gehoord van iemand uit de lokale bevolking. Dat vond ik indrukwekkend. Ze eten over het algemeen drie keer per dag rijst, omdat er weinig ander voedsel is wat de mensen zich kunnen veroorloven. Iedereen heeft een tuin (of meer, de gids had er twee) en ze eten wat er in hun tuin groeit. Voor mijn gids kwam dat neer op kool en spinazie. Tijdens de eerste week van mijn reis dacht ik nog dat men hier redelijk gevarieerd eet, maar dat valt tegen. Het menu bestaat ook voor de lokale bevolking uit rijst, kip met een beetje groente (voornamelijk ui en paprika wat ze wel kopen), heel veel kool, tofu en loempia's. De afgelopen drie weken bestond mijn ontbijt voornamelijk uit een broodje met ei, maar het ontbijt bestaat voor de lokale bevolking vaak wederom uit rijst. Ik vroeg de gids of ze nooit eens zin had in iets anders zoals een pizza. Ze zei dat ze dat lekker vindt, maar geen geld heeft om vaak naar de stad te gaan en een pizza te eten. Als ze daar het geld voor heeft, is dat een traktatie. Haar familie woont ver weg en om daar te komen, moet ze de trein nemen. Ook daarvoor heeft ze geen geld waardoor ze haar familie gemiddeld 1 keer per jaar ziet. Haar grootste bron van inkomsten om dat soort dingen te kunnen bekostigen, is het werken als gids. In het hoogseizoen heeft ze het heel druk, omdat dan de rijst geoogst moet worden op het land, maar daarnaast werkt ze dus ook nog als gids. De rijst die ze oogsten is genoeg om de familie te kunnen voeden, maar het is te weinig om daarnaast nog wat te kunnen verkopen. Dus moet ze in deze drukke zomermaanden werken op het land en werken als gids.

Veel mensen maken tasjes en kleding om aan toeristen te verkopen om ook op deze manier wat geld te verdienen. De mensen lopen achter je aan en blijven er maar op aandringen om iets van ze te kopen. Pas als je een paar keer duidelijk hebt gezegd dat je niets wil kopen, lopen ze niet meer achter je aan. Ik had er een dubbel gevoel bij want hoewel ik het soms vervelend vond, had ik ook met ze te doen. Er zijn immers weinig tot geen andere manieren om wat geld te verdienen en iedereen heeft financiële middelen nodig, al is het niet veel voor de lokale bevolking. Toch hebben ze mij niet kunnen overhalen om iets te kopen.
In veel zaken kunnen ze zichzelf voorzien, want ze maken ook hun eigen kleding. Iedereen heeft wel kippen om van te eten en sommige mensen hebben zwijnen die ze gebruiken voor het vlees. Ze gebruiken stieren om het land om te ploegen, iets wat wij ons niet meer kunnen voorstellen.

Wat me wel verraste is dat bijna iedereen een mobiele telefoon heeft, daar hebben ze wel geld voor. Maar toch geloof ik de verhalen van de gids wel over het feit dat ze hard moeten werken om dat soort dingen te betalen. Een telefoon is natuurlijk een uitgave die ze zelden zullen doen en ze zullen dezelfde telefoon jaren gebruiken. De gids vertelde dat ze elke maand zoveel geld probeert te verdienen dat ze in ieder geval een kaartje met beltegoed van 25.000 dong (€1,-) kan kopen. Dat heeft ze niet altijd en als ze het niet heeft, kan ze dus niet bellen en heeft ze geen wifi verbinding. Toen ik vertelde dat mijn abonnement ongeveer 400.000 dong (€16,-) kost, staarde ze me met grote ogen aan.

Klaarblijkelijk wandel ik stevig door, want we waren om 15.00 uur bij de plek waar ik zou overnachten, waar de meeste wandelaars er tegen een uur of 5 zijn. Omdat we zo vroeg arriveerden bij het logeeradres, vroeg mijn gids me of ik nog mee wilde naar haar tuin zodat ik nog wat te doen had en dat kon zien. Natuurlijk wilde ik wel mee, dus zijn we nog een stukje verder gewandeld naar haar tuin. Het was een stukje grond op een helling, dus we moesten nog een stukje klimmen. Toen ze het vroeg stelde ik me een volkstuintje voor zoals we die in Nederland kennen: keurig gescheiden stukjes grond inclusief een tuinhuisje waar volstrekt en duidelijk zichtbaar is welke stukje grond van wie is. Dat tuinhuisje had ik hier natuurlijk niet verwacht, maar in ieder geval wel iets van een afrastering of zo waaraan je kon zien waar een stuk grond van iemand op hield en het volgende begon. Het tegendeel was waar: alle tuintjes grensden aan elkaar en er was nergens een afrastering of bordje met een naam erop te bekennen. Dus voor mijn gevoel was het een supergrote volkstuin waar iedereen maar kan planten en oogsten. Toch is dat niet waar, iedereen weet precies welk stukje grond van hem is.

Door het bezoek aan de tuin, hadden we een uur gevuld en waren we tegen vijven terug bij het huis van de gastvrije familie waar ik zou slapen.
Overdag hebben we net als de dag ervoor, kunnen genieten van heerlijk weer met een stralende zon. Daardoor was het overdag erg warm, maar tegen vieren koelt het snel en sterk af en wordt het koud. Dus binnen aan het vuurtje gezeten om wat op te warmen. De mensen hebben geen hout - of gaskachel, men verwarmt de ruimte met een klein kampvuurtje. Deze familie had daar een rekje bovenop staan, waar men ook de waterketel op zet en de pan met het voer voor de beesten. Dat ziet er echt vies uit, een gigantische pan met een soort van dikke pap erin. Koken deed de familie met behulp van een gasfles. Ik had het koud, dat kleine vuurtje was niet genoeg om de ruimte te verwarmen. Wel was het lekker knus, want we gingen met z'n allen maar zo dicht mogelijk bij het vuurtje zitten om het warm te hebben. Het gezin bestond uit een echtpaar met twee kinderen en de moeder van de vader van het gezin die bij hen woonde. De kinderen waren ergens tussen de 6 en 12 jaar, ik weet het niet meer precies en moesten helpen bij het huishouden door af en toe hout te halen om het vuurtje op te stoken.

Ondertussen had de familie een "herbal bath" voor me klaar gemaakt. Wij zouden het geen bad noemen, want het was een grote ton die wij in de oertijd gebruikten en nu te vergelijken is met een regenton van hout. Wel met een verhoogde bodem zodat je er in ieder geval in kon stappen en in kon zitten. Het was geen ontspannen houding, want ik moest in een soort foetus houding met opgetrokken knieën zitten om erin te passen. Het water was heet, maar nadat ik er twee emmers koud water bij had gegooid was het wel lekker. Ze noemen het een herbal bath omdat er iets van het sap van bladeren in zit. Het water was dan ook groen. Ik weet niet hoe ze het precies doen en waar de bladeren van zijn. In ieder geval waren ze de bladeren in water aan het verwarmen/koken in een soort van hele grote wokpan op een vuur buiten het huis. Het warme water met zijn groene kleur ging daarna in het "bad" (de ton). Helaas ben ik vergeten om daar een foto van te maken. Ze zeiden dat het goed was voor je huid en de lokale bevolking betaalde er zelfs voor om gebruik te kunnen maken van het bad. Na het eten waren er twee vrouwen uit de buurt die tegen betaling een "herbal bath" namen.

Ik heb er toch een tijdje ingezeten (ik weet niet hoelang) want op een gegeven moment riep de vrouw des huizes me voor het avondeten: het gebruikelijke menu: rijst, kip met groente, tofu en loempia's. Ondanks dat ik bijna geen rijst meer kan zien, smaakte het goed.

Daarna nog bij het vuurtje gezeten, maar op tijd naar bed, aangezien ik het niet heel erg warm had en er toch niet veel te doen was. Ik had een boek bij me, maar dat had ik vroeg op de avond uitgelezen.
Er lagen twee dikke dekens, maar dat was niet genoeg. Met een t-shirt en een vest aan onder de dekens, heb ik toch goed geslapen.

De volgende morgen bestond het ontbijt uit pannekoeken, de vrouw des huizes had een hele stapel voor me gebakken. Het was lekker om iets anders dan een broodje met ei te eten voor het ontbijt. De rest van het gezin at weer rijst als ontbijt, behalve de kinderen, die waren al naar school.

Met een goed gevulde maag daarna weer op pad om terug te wandelen naar Sapa. Net als gisteren waren we ook daar al vroeg terug en hebben in de stad geluncht. Daarna nog lekker gedoucht en nog genoten van de zon voordat de (laatste) nachtbus me in de nacht van maandag op dinsdag terug bracht naar Hanoi.

Vandaag (dinsdag 23 januari) de laatste dag van de vakantie door gebracht in Hanoi, wat langs meren gewandeld, maar niet heel veel gedaan, ik was nog redelijk moe van de rit met de nachtbus. Vanavond voor de laatste keer mijn tas inpakken voor de vlucht morgen die me terug naar huis brengt.

Dat was het dan, nu zit ook deze reis erop. Een mooie reis met een heel leuk en mooi weerzien met vrienden in Australië, een kerst in bikini, prachtige natuur en enerverende en nieuwe ervaringen. Weer een paar mooie herinneringen en belevenissen erbij waar ik nog lang mee vooruit kan.

Ik hoop dat jullie samen met mij ook genoten hebben van deze reis.
Maar treur niet dat deze afgelopen is: mijn dagboek blijft bestaan, dus de verhalen kan je altijd lezen. Helaas blijven niet alle foto's erop staan vanwege de beperkte ruimte die de site biedt, maar mijn deur staat altijd open om de fotoboeken door te bladeren :).

Ik wil jullie bedanken voor het feit dat jullie met mij meegeleefd hebben en reacties hebben geplaatst. Het was voor mij elke keer weer een feest om de reacties te lezen.

Tot ziens lieve familieleden en vrienden.